Bạn Muốn Rèn Luyện Trí Não? Hãy Quên Các Ứng Dụng Đi Và Thử Học Một Loại Nhạc Cụ
Được đào tạo về âm nhạc có thể tác động đáng kể đến cấu trúc não bộ của bạn, tăng cường trí nhớ, khả năng suy luận và kĩ năng ăn nói….Thật đấy
Ngành công nghiệp đào tạo trí óc triệu đô đang bị đe dọa. Vào tháng 10 năm 2014, một nhóm gồm 100 nhà thần kinh học và nhà tâm lí học xuất sắc đã viết một bức thư ngỏ cảnh báo rằng “những tuyên bố nhằm quảng cáo các trò chơi rèn luyện trí não thường được phóng đại và đôi khi gây hiểu nhầm”. Đầu năm nay, cơ sở công nghiệp khổng lồ Lumosity đã bị phạt 2 triệu đô la, và được yêu cầu phải hoàn tiền cho hàng ngàn khách hàng bị lừa đảo bởi tuyên bố sai rằng sản phẩm của công ty cải thiện khả năng trí tuệ chung và làm chậm tiến trình suy giảm trí óc do tuổi tác. Và sau khi đánh giá lại các nghiên cứu nhằm mục đích đề cao lợi ích những sản phẩm như vậy, đã phát hiện “ có rất ít bằng chứng cho thấy sự cải thiện khả năng nhận thức hằng ngày”.
Mặc dù các ứng dụng và trò chơi rèn luyện trí óc có thể không hiệu quả như quảng cáo của chúng, tuy nhiên có những lối sống và hoạt động có thể mang lại lợi ích cho thần kinh nhằm thúc đẩy sức khỏe não bộ và giúp trí óc duy trì sự minh mẫn khi chúng ta già đi. Một trong số đó là luyện tập âm nhạc. Nghiên cứu cho thấy học một loại nhạc cụ rất hữu ích cho trẻ em và người lớn, và thậm chí cả những bệnh nhân cần hồi phục sau chấn thương não.
“ Âm nhạc thật sự có thể làm nên điều phi thường”, nhà thần kinh học Catherine Loveday của đại học Westminster nói. “Nó kích thích não bộ theo cách rất mạnh mẽ, đó là do những kết nối về cảm xúc giữa con người với âm nhạc.”
Chơi một loại nhạc cụ là một trải nghiệm rất đa dạng và phức tạp, liên quan đến việc kết hợp thông tin từ các giác quan như thị giác, thính giác và xúc giác, cùng với sự chuyển động nhịp nhàng, và việc đó có thể mang đến những thay đổi lâu dài trong não bộ. Các nhạc sĩ chuyên nghiệp là những người biểu diễn có tay nghề cao, những người dành nhiều năm luyện tập, và họ cung cấp một phòng thí nghiệm tự nhiên cho các nhà thần kinh học có thể nghiên cứu những thay đổi liên quan đến sự linh hoạt phụ thuộc vào kinh nghiệm, xảy ra như thế nào trong cuộc sống của họ.
Thay đổi trong cấu trúc não bộ
Những nghiên cứu quét não đầu tiên đã cho thấy sự khác biệt đáng kể trong cấu trúc não bộ giữa các nhạc sĩ và những người không phải nhạc sĩ trong cùng độ tuổi. Ví dụ, các thể chai – một bó lớn các sợi thần kinh gắn kết hai bán cầu não, của những người là nhạc sĩ thì lớn hơn. Các vùng của não liên quan đến vận động, thính giác, và khả năng cảm nhận không gian và thế giới hình ảnh cũng có vẻ lớn hơn ở những người chơi bàn phím chuyên nghiệp . Và họ cũng có vùng xử lý cảm giác từ tay trái phát triển hơn.
Những nghiên cứu này so sánh dữ liệu từ các nhóm người khác nhau tại cùng một thời điểm. Như vậy, họ không thể xác định liệu sự khác biệt trong quan sát này có thực sự là do được đào tạo âm nhạc hay không, hoặc do sự khác biệt về kết cấu làm cho họ trở thành nhạc sĩ. Nhưng sau đó, các nghiên cứu theo chiều dọc theo dõi mọi người qua một thời gian đã chỉ ra rằng những trẻ em luyện tập âm nhạc trong 14 tháng bộc lộ những thay đổi rõ rệt về chức năng cũng như cấu trúc trí não so với những người không luyện tập.
Đồng thời, các nghiên cứu này cũng cho thấy việc học một loại nhạc cụ không chỉ làm tăng chất xám ở các vùng não khác nhau, mà còn có thể tăng cường các kết nối tầm xa giữa chúng. Nghiên cứu khác cho rằng đào tạo âm nhạc tăng cường trí nhớ , khả năng lập luận và kỹ năng đọc viết, như vậy các nhạc sĩ chuyên nghiệp thường vượt trội hơn những người khác về khả năng này.
Đem lại lợi ích lâu dài cho các nhạc sĩ
Quan trọng hơn, các nghiên cứu quét não cho thấy quy mô của sự thay đổi trong não bộ của các nhạc sĩ liên quan mật thiết đến độ tuổi bắt đầu luyện tập âm nhạc và cường độ luyện tập. Những người bắt đầu luyện tập từ khi còn nhỏ có những thay đổi lớn nhất so với những người không phải nhạc sĩ.
Ngay cả khi chỉ được đào tạo âm nhạc trong khoảng thời gian ngắn khi còn bé cũng có thể mang lại lợi ích lâu dài. Trong một nghiên cứu năm 2013, các nhà nghiên cứu đã quan sát 44 người trưởng thành và chia họ thành ba nhóm dựa trên mức độ luyện tập âm nhạc khi họ còn nhỏ. Những người trong nhóm 1 không được đào tạo gì cả; nhóm 2 có được đào tạo nhưng ít, có thể là từ một đến ba năm; và những người nhóm ba luyện tập điều độ (từ bốn đến mười bốn năm).
Các nhà nghiên cứu đã phát các bản ghi âm bao gồm các âm thanh phức tạp cho những người tham gia, và sử dụng các điện cực đặt trên da đầu để đo thời gian các phản ứng thần kinh trong não bộ thính giác. Khi chúng ta già đi, độ chính xác của thời gian này giảm đi, làm cho ta khó khăn trong việc hiểu được những lời nói, đặc biệt trong môi trường có nhiều tiếng ồn. Những người tham gia mà có thời gian luyện tập điều độ thể hiện các phản ứng thần kinh nhanh nhất , cho thấy rằng thậm chí dù chỉ luyện tập một chút khi còn bé cũng có thể duy trì việc xử lý âm thanh lời nói sắc nét và tăng khả năng phục hồi của thính giác.
Gần đây nhất, rõ ràng việc luyện tập âm nhạc tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhận phục hồi sau đột quỵ và các hình thức tổn thương não khác, và một số nhà nghiên cứu cho rằng nó cũng có thể tăng cường khả năng xử lý lời nói và học tập ở trẻ em bị chứng khó đọc và suy giảm ngôn ngữ. Hơn nữa, lợi ích của việc luyện tập âm nhạc dường như tồn tại trong nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ và bức tranh hiện lên từ tất cả những bằng chứng này là việc học chơi một nhạc cụ ngay từ khi còn bé có thể bảo vệ não chống lại suy giảm nhận thức và mất trí nhớ .
Không giống như các sản phẩm rèn luyện trí óc phục vụ mục đích thương mại – chỉ cải thiện khả năng thực hiện các kỹ năng liên quan, luyện tập âm nhạc mang lại những thứ mà các nhà tâm lí học gọi là hiệu ứng chuyển giao – nói cách khác, học cách chơi một nhạc cụ dường như có ảnh hưởng rộng hơn đến não và chức năng trí tuệ, và nó cũng cải thiện các khả năng khác mà có vẻ như không liên quan.
Loveday nói: “Âm nhạc chạm đến những phần của bộ não mà những thứ khác không thể làm được”. “Đó là một tác nhân kích thích những nhận thức mạnh mẽ để phát triển bộ não theo cách riêng biệt, và bằng chứng cho thấy việc luyện tập âm nhạc tăng cường khả năng làm việc và ngôn ngữ rất mạnh mẽ.”
Học chơi nhạc cụ dường như là một trong những hình thức rèn luyện trí não hiệu quả nhất. Luyện tập âm nhạc có thể tạo ra những thay đổi về cấu trúc và chức năng não bộ, tùy thuộc vào loại nhạc cụ bạn học và cường độ luyện tập. Đó là một ví dụ về trải nghiệm trong cuộc đời có thể làm thay đổi đáng kể não bộ để nó trở nên thích nghi với những đặc tính riêng trong lối sống của mỗi người.
Tác giả: Mo Costandi
Link bài gốc: Want to ‘train your brain’? Forget apps, learn a musical instrument
Dịch giả: Bùi Thị Tuyết Nhung – ToMo – Learn Something New