Khách hàng sẽ giám sát thực hiện cam kết chặn tin nhắn rác của nhà mạng

Ông Nguyễn Khắc Lịch, Phó Giám đốc Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính quốc gia

Trước đây, các nhà mạng đã tiến hành chặn tin nhắn rác. Vậy lần cam kết này của cả 5 nhà mạng sẽ khác gì so với việc nhà mạng chặn lúc trước?

Trước đây, một số nhà mạng đã tiến hành tích cực chặn tin nhắn rác, có nhà mạng chưa tích cực lắm, do vậy về tổng thể thì việc chặn này không đồng đều giữa các nhà mạng dẫn đến các đối tượng phát tán tin nhắn rác có thế chuyển từ nhà mạng bị chặn nhiều sang nhà mạng bị chặn ít để tiến hành các hành động phát tán tin nhắn rác sang các nhà mạng khác gây bức xúc dư luận. Việc chặn tin nhắn rác này cũng không có các tiêu chí để giám sát, đánh giá hiệu quả của việc ngăn chặn tin nhắn rác và cũng không có sự phối hợp, thống nhất, chia sẻ dữ liệu, kinh nghiệm giữa các nhà mạng,…

Vì vậy để giải quyết các vấn đề trên, các doanh nghiệp viễn thông di động đã cùng nhau bàn bạc, thống nhất trong việc phối hợp tăng cường ngăn chặn tin nhắn rác. Cụ thể, chúng tôi đã  xây dựng tập mẫu tin nhắn rác và thống nhất dùng chung trên cơ sở tập mẫu tin nhắn rác của từng doanh nghiệp viễn thông di động được tổng hợp để thống nhất dùng chung cho tất cả các nhà mạng, được cập nhật liên tục huấn luyện cho các hệ thống chặn tin nhắn rác thông minh của từng mạng di động, qua đó kết hợp được năng lực của tất cả các hệ thống và biện pháp ngăn chặn tin nhắn rác của các nhà mạng sẽ tác động đồng bộ trên toàn mạng viễn thông di động của Việt Nam.

Việc chặn tin nhắn rác đòi hỏi phải có đầu tư hệ thống kỹ thuật, như vậy các nhà mạng sẽ phải đầu tư hệ thống này. Lộ trình cho việc đầu tư và tiến hành thực thi cam kết này của các doanh nghiệp ra sao?

Theo nội dung trong bản cam kết, các nhà mạng phải đầu tư mới hoặc nâng cấp các hệ thống ngăn chặn tin nhắn rác hiện có theo hướng là các hệ thống chặn lọc tin nhắn rác thông minh: sử dụng các kỹ thuật học máy (machine learning), phân tích dữ liệu lớn (big data), đánh giá tín nhiệm của thuê bao,… kết hợp với việc sử dụng tập mẫu dùng chung để ngăn chặn các hành vi, chiêu thức biến hóa liên tục của các đối tượng phát tán tin nhắn rác.  

Thời gian qua Bộ TT&TT đã có yêu cầu các nhà  mạng báo cáo về hiện trạng các hệ thống chặn lọc tin nhắn rác, qua đó thấy rằng đối với các nhà mạng lớn như Viettel, VNPT,  MobiFone thì các hệ thống chặn lọc tin nhắn rác đã và đang được đầu tư nâng cấp những hệ thống chặn lọc thông minh để sẵn sàng đáp ứng cho việc thực thi cam kết, quá trình chuẩn bị, chạy thử nghiệm này sẽ mất 2 tháng. Riêng đối với hai nhà mạng còn lại là Gtel và Vietnamobile đang trong quá trình triển khai đầu tư hệ thống. Các hệ thống ngăn chặn tin nhắn rác của các nhà mạng thống nhất chính thức đi vào sử dụng từ 1/7/2017.

Thực tế trước đây, nhiều doanh nghiệp đã chặn tin nhắn rác theo từ khóa, nhưng đội quân spam thuê luôn nghĩ ra cách để lách. Vậy Bộ TT&TT và các nhà mạng đã có những biện pháp để đảm bảo xử lý chặn cơ bản được tin nhắn rác trước những đối tượng này không?

Như tôi đã nói ở trên các tiêu chí, biện pháp thống nhất trong cam kết sẽ ngăn chặn việc lách của  các đối tượng phát tán tin nhắn rác, các đối tượng sẽ bị chặn đồng loạt trên tất cả các mạng và không biết các thông số để lách, tập mẫu rác hiện nay đủ lớn để ngăn chặn các hành vi của đối tượng phát tán, quá trình phát hiện, bổ sung được cập nhật liên tục, tự động cho 5 nhà mạng. Mặt khác thông qua các đầu số phản ánh tin nhắn rác 456 của Bộ TT&TT cùng với các đầu số phản ánh tin nhắn rác của từng nhà mạng, người dân sẽ là một thành tố quan trọng, góp phần đắc lực cho việc ngăn chặn đối tượng phát tán tin nhắn rác.   

Muốn chặn được tin nhắn rác thì chúng ta phải đưa ra định nghĩa về tin nhắn rác. Vậy định nghĩa về tin nhắn rác được định nghĩa ra sao để 5 mạng cùng chặn?

Trước đây theo quy định tại Điều 5, Nghị định 90/2008/NĐ-CP ngày 13/8/2008 về chống thư rác, tin nhắn rác được định nghĩa tin nhắn với mục đích lừa đảo, quấy rối hoặc phát tán virus máy tính, phần mềm gây hại hoặc gửi các thông tin độc hại như lừa đảo, chống phá Nhà nước, kích động bạo lực. Tin nhắn quảng cáo không tuân thủ đúng nguyên tắc gửi như gửi mà không được sự đồng ý trước, gửi không đúng thời gian, tần suất quy định, tin nhắn quảng cáo không đúng, gửi khi người dùng đã từ chối nhận.

Để cụ thể hơn và giúp cho quá trình huấn luyện của các hệ thống ngăn chặn tin nhăn rác thông minh, trong bản cam kết này các nhà mạng đã thống nhất cách thức xác định tin nhắn rác như sau: Tin nhắn rác là tin nhắn được gửi từ các số điện thoại di động, tên định danh, website, ứng dụng trong nước và quốc tế với nội dung quảng cáo, rao bán sản phẩm, dịch vụ mà người nhận không mong muốn. Tin nhắn rác là tin nhắn được gửi đi từ đầu số ngắn (đầu số dịch vụ) nhưng có nội dung nằm ngoài kịch bản dịch vụ đã đăng ký và các tin nhắn trả nội dung theo yêu cầu từ khách hàng có kèm thông tin quảng cáo, rao bán sản phẩm dịch vụ mà khách hàng không mong muốn. Tin nhắn rác là tin nhắn được gửi từ các nguồn website, ứng dụng trong nước, quốc tế giả mạo số gửi, tên định danh.

Hiện Bộ TT&TT đang duy trì đầu số thông báo tin nhắn rác là 456. Sau khi các nhà mạng ký cam kết này thì Bộ TT&TT có còn duy trì đầu số này nữa hay không? Nếu còn thì việc kết hợp thông báo của khách hàng qua đầu số này và bộ lọc của nhà mạng ra sao?

Hiện nay Bộ TT&TT vẫn đang sử dụng đầu số 456 để tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác từ người dùng theo kịch bản đã được triển khai trên hệ thống. Đối với mỗi nhà mạng cũng triển khai một đầu số tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác trên mạng của mình, việc kết hợp thông báo, phản ánh tin nhắn rác này phải thống nhất theo kịch bản đã được triển khai trên đầu số 456.  Những số liệu mẫu phản ảnh tin nhắn rác này được chuyển về cho các nhà mạng để đưa vào bộ lọc của nhà mạng nhằm  ngăn chặn tin nhắn rác. 

Khách hàng sử dụng điện thoại di động hiện nay thường bị làm phiền bởi rất nhiều tin nhắn rác, từ quảng cáo bất động sản, tới tin nhắn chào mời mua sim, số…  Khi nhận tin nhắn rác với nội dung không mong muốn như vậy, khách hàng hãy chuyển tiếp tin nhắn đó tới đầu số 456. Việc phản ánh tới đầu số 456 hoàn toàn miễn phí và áp dụng tới tất cả các nhà mạng tại Việt Nam.

Việc triển khai giám sát các nội dung trong bản cam kết sẽ được thực hiện như thế nào sau khi bản cam kết có hiệu lực?

Để triển khai đúng các nội dung trong bản cam kết này, Bộ TT&TT sẽ thành lập Đoàn kiểm tra, giám sát việc thực hiện cam kết của các Nhà mạng nhằm đảm bảo hiệu quả, công bằng trong việc ngăn chặn tin nhắn rác đồng thời các nhà mạng cũng đánh giá việc chặn của các nhà mạng khác thông qua các tiêu chí khách quan trong việc chặn tin nhắn rác liên mạng. Bộ TT&TT sẽ truyền thông rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân được biết và cùng với Bộ TT&TT kiểm tra, giám sát việc thực hiện cam kết của các nhà mạng. Người đứng đầu của các Nhà mạng sẽ chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng Bộ TT&TT về việc thực hiện cam kết này. Nếu có sai phạm Bộ TT&TT sẽ xử phạt theo đúng pháp luật hiện hành.